Ka artikl halor ka jingshitom ka pyrkhat pyrdain ha ki Khristan (KHASI)

Please share us on

Ka jingshitom jong ka Jingmut pyrkhat bad ki Khristan
Da u Baiaithrang Khonglah

Ka jingmut jingpyrkhat kaba long ka tynrai halor ki kam baroh, lada kam khlain bad ka tlot ka pynlong ia ka rukom im jong u lane ka briew kabym i pdianghun. Ka jingktah ha ka mut ka pyrkhat ka wanrah ia ka jingduna ha ka pyrkhat pyrdain, ka jinglong ka jingsngew (behavior and feeling) bad ka jingbym lah ban tehlakam ialade. Kine kiei2 baroh ki long kum ka jingpang kaba bat ia u briew tang shipor lane kaba neh shirta (occasional or long-lasting chronic).ii Kane ka jait jingshitom ka lah ban ktah ïano ïano ruh bad ha kano kano ka por. Kane ka la kylla long ka jingïaleh ne ka thma bajur ba ki briew ki ïa kynduh ha ka jingim jong ki kaba man la ka sngi. Ïa u/ka briew kiba don ka jingktah ha mut ka pyrkhat, la ñiew kum ki briew kiba la kyntait ne ki ‘riewpoh namar kim shym la ïoh ïa ka jingkhring jingmut bad ka jingsngew na ka imlang sahlang, ka ïing ka sem, ki kha ki man bad ki lok ki jor. Ka jingshitom ha ka mut ka pyrkhat ka lah ban lam sha kiwei pat ki jingjia kum ka jingpynïap ïalade, ka jingpang kyrni, ka jingbitar, ka jingtieng bad isih ïa kiwei, ka jinglong khlem akor, ka jinglehraiñ, ka jingsngewsih bad kiwei kiwei. 

Bunsien ki briew kiba don jingshitom ha ka mut ka pyrkhat ki ïakynduh ïa ka jingshah ñiewbeiñ bad ïa ka jingsngewpoh ïalade. Ki sngew artatien ban pynpaw shynna ïalade ha kiba ha ïing ha sem, ki kur ki kha, ki lok ki jor namar ki tieng ba ïoh kin shah ñiew kum ki briew ba don jingduna ne ki tieng ïoh ki briew kin nym sngewthuh ïa ki jingeh jong ki. Ki briew ki duna shibun ban sngewthuh shaphang ka jingshitom kaba ktah ïa ka mut ka pyrkhat namar ki ñiew ïa ka kum ka mat jingkoit jingkhiah ka bym da i shongnia ne dondor hynrei ha ka jingshisha kane ka long kaba donkam kum kiwei pat ki jait jingshitom. 

Haba ngi phai na ka liang jong ki khristan, ki don shibun ki sakhi ha ka Kotbah/Baibl kiba ïadei bad ka jingshitom ka mut ka pyrkhat. Lada ngi pule ïa ka khana jong U Elijah U Nongïathuhlypa na ka Jutang Barim 1Syiem, ka pynphalang ba u Elijah u la jop ïa ka thma bakhraw ïa ki nongïathuhlypa u Baal ha u lum Karmel. Haba ka Jezebel ka la ïohsngew ïa kane na u tnga jong ka, u Ahab u syiem ba hynñiew jong ka Hima ba Shatei jong ki Isreal, ka la thmu ban pynïap noh ïa u Elijah bad kane ka la pynlong ïa u Elijah ban phet rieh na ka kti ka Jezebel sha Ri Khlaw bad ha Ri Khlaw u la mad ïa ka jingktah ha ka mut ka pyrkhat.iii Ban sakhi ïa kane ngi lah ban pule na ka Kitab ba nyngkong ki Syiem ka lynnong 19 ka dkhot 4 kaba ong “ Ka la biang mynta, A Trai To shim noh ïa ka jingim jong nga”. Kane ka jingkren ka dei ka jingkren jong ki briew kiba don jingktah ha ka mut ka pyrkhat (U/ka briew kiba pang ha ka mut ka pyrkhat bunsien ki don ka jingmut ban shim noh ia la ka jong ka jingim) kum ka jingbatai ka World Health Organization ba ka don ka jingiadei kaba jan jong kane ka pang ha ka mut ka pyrkhat bad ka jingshim noh ia la ka jong ka jingim.iv

Kawei pat ka nuksa ba ka Kotbah/Baibl ka pyni ïa ki nongpule shaphang ka jingktah ka mut ka pyrkhat ka long na ka Psalm kaba 31 dkhot 9-12, kaba ong “To isynei ïanga A Trai haba nga don ha ka shipa…nga long kum u khiew ba la pait”. Haba pule ïa kane ka bynta ka phalang bad pynpaw ba u Syiem Dabid u la mad ïa ka jingshitom ha ka mut ka pyrkhat bad kata ka long ka jingkhia ka jingmut jingpyrkhat. Ka khana shaphang u Jonah na ka lynnong kaba 4 ka dkhot 1-9 ruh ka pyni ïa ki dak ki shin ba u Jonah u don ïa ka jingshitom ha ka mut ka pyrkhat bad ki don shuh shuh kiwei ki sakhi ha ka Kotbah/Baibl kaba pynpaw ïa ka jingshitom ha ka mut ka pyrkhat. 

Bibliography:
i. S.P. Chaube, educational psychology (Agra: Lakshmi Narain Agarwal,1994), Pg 421 
ii https://medlineplus.gov/mentaldisorders.html accessed on 17th october 2021. 
iii https://churchleaders.com/pastors/pastor-articles/355910-elijah-the-prophet-the-mental-health.html/2 accessed on 17th october 2021. 
iv https://www.who.int/india/health-topics/suicide accessed on 17th october 2021. 
v Manjeet Singh Bhatia, Mental Disorders Misconceptions and Realities (New Delhi: Director, National Book Trust 2006), 3 & 4. 

Baiaithrang Khonglah 
BA Hons History 
Bachelor of Divinity 
Programme Secretary Student Christian Movement of India (SCMI) Meghalaya Region.

1 thought on “Ka artikl halor ka jingshitom ka pyrkhat pyrdain ha ki Khristan (KHASI)”

  1. Pingback: Insightful read on Garmylo Pdang's Young People and Drugs - Behind the Smokescreen:

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top